Rüşvet suçu, bir kişinin para, mal ya da hizmet karşılığında bir başkasının yasal yükümlülüklerini yerine getirmesini ya da getirmemesini sağlamaya çalışmasıdır. Bu suç, yasalar ve yönetmelikler arasında değişebilir, ancak genellikle bir yetkili kişinin (örneğin bir devlet memuru) yasal yükümlülüklerini ihlal etmesini, görevini yapmasını ya da yapmamasını ya da haksız bir şekilde yarar sağlamasını içerebilir. Rüşvet suçları genellikle yasaktır ve ciddi cezalara neden olabilir. Sonuç olarak rüşvet suçunun var olması için tarafların kendi aralarında rüşvet anlaşması yapmış olması yeterli olmaktadır.
Rüşvet Suçu Nedir?
TCK’da “Devlet memuru ya da görevli tarafından yapılan hizmetlerin yerine getirilmesinde karşılık olarak alınan para ya da mal” olarak tanımlanmaktadır. Bu suçun işlenmesi durumunda, TCK 248. maddesi gereği, devlet memuru ya da görevli hakkında en az 4, en fazla 12 yıl hapis cezasına hükmedilir. Ayrıca, rüşvet veren kişiye de aynı ceza hükümleri uygulanır. Bu suçun önlenmesi için Türkiye’de birçok önlem alınmıştır. Bu önlemler arasında denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi, hukuk sisteminin etkili bir biçimde çalışması ve halkın bilinçlendirilmesi yer alır.
Rüşvet Suçu Nasıl Şikayet Edilir?
Rüşvet suçu takibi şikayete bağlı suçlar dahilinde değildir. Bu sebeple rüşvet suçunun şikayeti olmaz, bu suç ancak ihbar edilebilir. Elinde suçun işlendiğine dair yeterli kanıtların olan herkes bu suçu ihbar edebilir. Bu kanıtlar arasında, para ya da mal alımının gerçekleştiğine dair fatura, görüntüler, tanık ifadeleri gibi belgeler yer alabilir.
Eğer suçun işlendiğine dair kanıtlar elde edildiyse, şikayet edilmesi için ilgili yerel polis merkezine ya da Adliye Cumhuriyet Başsavcılığına başvurulabilir. Bu başvuruda, suçun işlendiği yer, zaman ve suçlu kişinin kim olduğu gibi bilgilerin yer alması gerekir. Bu bilgiler ışığında ihbar savcılık makamına ulaştığı zaman savcılık makamı soruşturmayı re’sen başlatmak ve yürütmek zorundadır. Bu suç “kamu idaresinin güvenirliğine ve işleyişine karşı işlenen suçlar” kategorisi içerisinde bulunduğundan soruşturmanın büyük bir hassasiyetle yürütülmesi gerekmektedir.
İlginizi Çekebilir: Yabancı İşçi Çalıştırma Cezası Ne Kadar
Rüşvet Suçu Unsurları Nelerdir?
Hukukta gerçekleşen şeyin suç kabul edilebilmesi bazı unsurların varlığı aranmaktadır. Rüşvet de hukuka göre suç olarak kabul edildiği için içerisinde bazı unsurların zorunlu varlığını barındırır. Bu unsurlar şöyledir:
- Fail: TCK’ya göre rüşvet suç unsurlarından birisidir. Rüşvet suçu doğası sebebiyle birden fazla failli yapıya sahip bir suçtur. Failler arasında rüşveti alan memur ve rüşveti veren, verilmesini isteyeni, verilmesi vaadi veren, verilmesi için azmettiren kişiler bulunmaktadır. TCK’ya göre iki taraf da en az 4, en fazla 12 yıl hapis cezası ile cezalandırılır.
- Mağdur: Rüşvet suçu bulunduğu suç kategorisi bakımından sadece bir kişiye karşı işlenmiş bir suç değildir. Devlet kurumunun işleyişine zarar verdiği için rüşvet suçunda mağdur olarak kabul edilen vatandaşların tamamıdır.
- Suçun Hukuki Konusu: Rüşvet suçunun hukuki konusu olarak devlet memuru ya da görevli tarafından yapılan hizmetlerin yerine getirilmesinde karşılık olarak alınan para ya da mal kabul edilir. Bu hizmetler arasında, bir işlemi yapma, bir işlemi yapmamak, bir işlemi yaparken bir önceliği belirleme gibii hizmetler yer alabilir.
- Fiil: TCK’ya göre, rüşvet kapsamında fiil olarak alınan para ya da mal karşılığında devlet memuru ya da görevli tarafından hizmetlerin yerine getirilmesi işlemi kabul edilir. Bu fiil, devlet memuru ya da görevli tarafından yasadışı bir şekilde yapılır. Bu suçun işlenmesi için devlet memuru ya da görevli tarafından bilinçli bir şekilde hizmetlerin yerine getirilmesi için karşılık olarak para ya da mal alınması gerekmektedir.
Rüşvet Suçu Şartları Nelerdir?
TCK’ya göre, rüşvet suçunun işlenmesinin şartları şunlardır:
- Devlet memuru ya da görevli: Bu suçun işlenmesi için bir devlet memuru ya da görevli olması gerekir.
- Hizmetlerin yerine getirilmesi: Bu suçun işlenmesi için devlet memuru ya da görevli tarafından yapılan hizmetlerin yerine getirilmesinde bir karşılık alınması gerekir.
- Para ya da mal: Bu suçun işlenmesi için karşılık olarak alınan şeyin para ya da mal olması gerekir.
- Yasadışı: Bu suçun işlenmesi için yasadışı bir şekilde hizmetlerin yerine getirilmesi gerekir.
- Bilinçli bir şekilde işlenmiş olması: Bu suçun işlenmesi için suçlu kişinin bilinçli bir şekilde suç işlemiş olması gerekir.
Bu şartların hepsinin var olması rüşvet suçunun işlenmiş olmasını gösterir. Bu şartlardan herhangi biri eksikse rüşvet suçu işlenemez.
Rüşvet Alma Suçunun Cezası Ne Kadardır?
TCK’da düzenlenmiş olan rüşvet alma suçunun cezası en az 4, en fazla 12 yıldır. Ancak, rüşvetin miktarına, kişinin sosyal statüsüne, suçun zararına ve diğer faktörlere bağlı olarak ceza miktarı arttırılabilir ya da azaltılabilir.
Rüşvet Verme Suçunun Cezası Ne Kadardır?
TCK’nın ilgili maddelerinde rüşvet verme suçunun cezası da rüşvet alma suçuyla beraber düzenlenmiştir. Dolayısıyla rüşvet verme suçunun cezası da rüşvet alma suçu gibi en az 4, en fazla 12 yıldır. Fakat yukarda da bahsettiğimize benzer bazı durumlarda bu ceza artabilir ya da azalabilir.
Rüşvet Suçunda Etkin Pişmanlık
İşlenen her ceza için uygulanmayan etkin pişmanlık rüşvet suçu için uygulanmaktadır. Rüşvet suçunda görülen etkin pişmanlık, suçun işlenme olayından sonra suçu işleyen tarafından gösterilen ve adli merciler tarafından kabul edilen pişmanlık olarak tanımlanır. Etkin pişmanlık suçlu tarafından suçun işlenmesinden sonra gösterilen özürler, tazminatlar ya da diğer yaptırımlar ile ifade edilir. Bu etkin pişmanlık, ceza miktarını azaltmak için kullanılabilir. Ancak, etkin pişmanlık suçlu kişinin suçun işlenmesinde bilinçli olarak yer aldığını göstermez, yalnızca suçun işlenmesinden sonra suçlu kişinin pişman olduğunu gösterir.
İlginizi Çekebilir: İstanbul İşçi Avukatı Size Her Konuda Yardımcı Olmaktadır
Rüşvet Suçunda Haksız Yarar Nedir?
Rüşvet suçunda haksız yarar, rüşveti alan kişinin suçun işlenmesi sonucunda elde ettiği menfaat olarak tanımlanır. Bu menfaat, yasal olarak alınamayacak bir kazanç ya dakaramacı elde etmek şeklinde olabilir, bu suçta haksız yarar elde edildiyse, ceza miktarı arttırılabilir. Ayrıca, haksız yarar elde edilmişse, bu yararın tazmini için adli yolla tazminat talep edilebilir, bu işlem rüşvet suçunun işlendiği kurumların zararlarının giderilmesi amacıyla yapılır.
Rüşvet Suçu Şikayet Süresi Nedir?
TCK’ya göre, bu suç işlendiğinde şikayet süresi 15 yıldır. Belirtilen bu zaman, suçun işlendiği tarihten itibaren başlar ve 15 yıl içinde şikayet edilmelidir.
- Miras Paylaşımı Nedir? Geylani Hukuk Bürosu Aile Hukuku Rehberiniz - Ağustos 14, 2024
- Kardeşler Arası Miras Paylaşımı: Adil Çözümler – Geylani Hukuk Bürosu - Ağustos 5, 2024
- Özel Sektörde Çalışan Engellilerin Hakları 2024 Rehberi: Geylani Hukuk ve Arabuluculuk - Temmuz 21, 2024