Uzlaşma Kapsamında Suçlar

Uzlaşma Kapsamında Suçlar
Rate this post

Hukuk alanında yapılan bazı yenilikler hukuk kurumlarının işlerini kolaylaştırmıştır. Bu uygulamalardan biri de uzlaştırma konusudur. Ceza hukukuna bakıldığında burada belirlenen uzlaşma ceza soruşturmasında davaya tarafsız kişilerin arabuluculuk yapması şeklinde davanın çözüme kavuşturulması işlemidir. 

Uzlaşmada fail, suçun mağduru olan kişi ve tarafsız Arabulucu vardır. Bu üçlü arasında yapılan görüşmelerle uzlaşma sağlanması ile davanın adliyedeki süreci sona ermiş olur. Bu durum her konuda işleme konulmamaktadır. Uzlaşma kapsamında suçlar kanunen belirlenmiş olup  suçların sadece bu suçlar kapsamında arabulucu atanarak uzlaşma için görüşmelere başlanabilir. Böylece mahkemelerin yükü hafiflemiş olmaktadır. Ayrıca anlaşma sağlandığı için iki taraf için sorun kısa sürede çözüme kavuşturulmuş olur.

Uzlaşma Tabi Suçlar Nelerdir? 

 

Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre uzlaşma tabi suçlar belirlenmiştir. Bu suçların dışındaki suçlarda uzlaştırma süreci başlatılmamaktadır. Uzlaşma kapsamında suçlar şunlardır: 

 

  • Basit kasten adam yaralama suçu
  • Taksirle adam yaralama suçu
  • Kasten yaralama suçunun ihmalinin davranışla incelenmesi durumu
  • Tehdit suçu
  • Konut dokunulmazlığının ihlal edilmesi suçu
  • İş ve çalışma hürriyetinin ihlal edilmesi suçu
  • Dolandırıcılık suçu
  • Nitelikli hırsızlık suçu
  • Güveni kötüye kullanma suçu
  • Suç eşyasının satın alınması ve satılması suçu
  • Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçu
  • Bankacılık sırrı veya müşteri belgelerinin açıklanması suçu

Uzlaşma Tabi Olmayan Suçlar Nelerdir? 

 

Her konuda uzlaşma sürecinin uygulanmadığı bilinmektedir. Bu durumda yapılması gereken uzlaşma tabi olmayan suçlar nelerdir? konusunda bilgi sahibi olmak gerekmektedir. Bu suçlar şu şekilde kanunen belirlenmiştir. Bu suçlar uzlaştırma kapsamı dışında bırakılmıştır. Israrlı takip suçu, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar uzlaştırma kapsamına çıkarılmış suçlardır. Uzlaşma kapsamında suçların çıkarılmasının sebepleri failin ve mağdurun bir araya gelmesinin uygun olmamasıdır. 

Uzlaşma kapsamında suçlar’a  giren bir suçun bu kapsamda olmayan bir suçla birlikte aynı mağdura karşı işlenmiş olması durumunda da uzlaşma hükümleri uygulanmamaktadır. Bunu sebebi her iki durumun aynı kişiler arasında geçmiş olması ve ortada sıkıntılı bir durumun çıkmasına sebep olabilecek suçun varlığının bulunması sebebiyle uzlaşma işlemi bu durumda uygulanmaz.

 

Uzlaşma Şartları Nelerdir? 

 

Kanun maddelerinin uygulanması belli şartlara bağlı olarak belirlenmiştir. Bu şartların belli olması uygulamada sorun yaşanmasının önüne geçmektedir. Uzlaşma şartları konusunda da kanun belli sınırlar getirmiştir. Ceza Muhakemesi Kanununda belirlenen uzlaştırma şartları şu şekilde sıralanabilir:

  • Şikayete tabi suçlar uzlaştırma kapsamı içine alınmıştır.
  • Şikayete bağlı olsa bile, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlarda uzlaştırma yoluna gidilemez.
  • Kişinin işlediği suçtan özel hukuk tüzel kişisi zarar görmüş ise bu suçlar uzlaştırma kapsamındadır.
  • Kamu tüzel kişileri aleyhine işlenen suçun vasfı ve cezası ne olursa olsun uzlaştırma hükümleri uygulanmaz. 
  • Uzlaştırma kapsamına giren bir suçun, bu kapsama girmeyen bir başka suç aynı kişiye karşı işlenmişse bu durumda uzlaştırma işlemi uygulanmaz.
  • Birden fazla faili olan suçlarda uzlaşmayı kabul eden kişi için bu hükümler uygulanır.
  • İşlenen suçta birden fazla mağdur varsa bu durumda şüphelinin tüm mağdurlarla uzlaşması durumunda bu hükümler uygulanır. Fail tek bir mağdurla uzlaşırsa uzlaşma hükümleri uygulanmaz.

Çocuklara Özel Uzlaşma Şartı 

 

Çocuklara özel uzlaşma şartı ile ilgili kanunda sınırlar belirlenmiş olup özellikle çocukların haklarının korunması göz önünde bulundurulmuştur. Çocuklara özel uzlaşma şartları ile ilgili durumlar şu şekilde sıralanabilir:

  • 18 yaşından küçük çocuklarda işlenen suçun kamu tüzel kişisi aleyhine işlenmemesi şartıyla suçun üst sınırının 3 yılı geçmeyen hapis cezası ve adli para cezası gerektiren suçlarda uzlaştırma şartları uygulanmaktadır.
  • Çocukların işlediği suçlarda şikayete bağlı olup olmamasına bakılmadan suçun kamu tüzel kişisine karşı işlenmemiş olması ve üst sınırının uzlaşmaya elverişli olmasına bakılarak uzlaşma şartları uygulanır.
  • Çocuğun işlediği suç kamu tüzel kişisi ise bu durumda kesinlikle uzlaşma hükümlerinin uygulanması söz konusu değildir. 

CMK Uzlaşma Kapsamında Suçlar

 

Ceza Mahkemesi Kanunu ile uzlaştırma kapsamına girmiş olan suçlar belirlenmiştir. Bu suçların uzlaşma hükümlerinin uygulanması şartlarına uygun olup olmadığına bakılmaktadır. Cmk uzlaşma kapsamında suçlar ile ilgili belirlenen kanun maddelerinde uzlaştırma sürecine katılımda her iki taraf için de tamamen gönüllü olma ve süreçte gizlilik ilkesi esas alınmaktadır.

Uzlaştırma kurumu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile oluşturulan ve hukuk alanında yapılan çok önemli bir reform olarak ifade edilebilir. Bu kanunlarla belirlenmiş olan hükümlere göre suçların sınırları belirlenmiş olup nasıl uygulanacağı da bu kanun maddeleri ile açıklanmıştır. Uzlaştırma kurumu hukuk alanında bir yenilik olarak ifade edilmiş olmakla birlikte Türk mahkemelerinin üzerindeki yükün azaltılması anlamına da gelmektedir.

 

Soruşturma Aşamasında Uzlaşma Nasıl Yapılır?

 

Ceza Muhakemesi Hukukunda uzlaştırma usulüne göre soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı tarafından kendiliğinden başlatılması gerekmektedir. Başlatılan bu uzlaşma sonuçlandırıldığında şunu belirtmekte fayda bulunmaktadır. Taraflar arasında uzlaşma sağlandığında soruşturma konusu olan suç nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası açılamaz. Uzlaşmanın sağlanması durumunda daha önce açılmış olan maddi ve manevi tazminat davasından feragat edilmiş sayılmaktadır.

Soruşturma aşamasında uzlaşma nasıl yapılır konusunda öncelikle mahkemeye açılmış bir davanın bulunması gerekmektedir. Bu davanın savcısı tarafından dava uzlaşma hükümlerinin uygulanabileceği bir dava ise arabuluculara sevk edilmektedir. Arabulucu her iki taraf ile görüşme yaparak uzlaşma sağlamaya çalışacaktır. Savcının dosyayı uzlaştırma dairesine göndermesi ile birlikte süreç başlamış olacaktır. 

 

Kovuşturma Aşamasında Uzlaşma 

 

Mahkeme aşamasında olan davalarda uzlaşma hükümlerine bakıldığında bu sürecin işlenmesi kanun şartları ile ortaya konulmaktadır. Uzlaştırma müzakereleri ve uzlaşma anlaşması öncelikle hem soruşturma hem de kovuşturma aşamasında yapılabilmektedir. Uzlaşma süreci şikayetten vazgeçmek anlamına gelmemektedir. Ancak uzlaşmadan önce taraflar şikayetten vazgeçer ise uzlaşma hükümleri uygulanmaz.

Kovuşturma aşamasında uzlaşma yapılabilmektedir. TCK dışındaki diğer kanunlarda yer alan suçlarla ilgili olarak uzlaştırma işleminin yapılabilmesi için kanunda açık hüküm bulunması şarttır. Uzlaşmaya varılması sonucunda şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir. Bu kişi hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir ve bu ertelemede zaman aşımı işlememektedir. Yani mahkeme sürecinde uzlaşma süreci de başlatılabilir. Uzlaşma sağlanması durumunda kararlar verilir.

 

Mahkemede Uzlaşma Nasıl Sağlanır?

 

Ülkemizde mahkemelerin üzerindeki yükün hafiflemesini sağlayan ve bir reform olarak ifade edilen uzlaşma sürecinin uygulanması çeşitli şartlara bağlı olarak uygulanmaktadır. Her dava uzlaşma bürosuna gönderilmemektedir. Bunun için belli şartlar bulunmaktadır. Mahkemede uzlaşma nasıl sağlanır denildiğinde burada davanın savcısı devreye girmektedir.

Savcı tarafından incelenen dosyada açılan mahkemenin konusunun uzlaşmaya tâbi olması veya kamu davası açılması için yeterli şüphenin bulunması durumunda dosya uzlaştırma bürosuna gönderilmektedir. Uzlaştırma bürosu tarafından görevlendirilen uzlaştırmacı, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar gören kişiye veya kuruma uzlaşma teklifinde bulunur. Bu teklif her iki tarafça kabul edilirse bu durumda uzlaşma süreci başlamış olur. Bu sürecin sonucuna göre mahkeme karar verecektir. 

 

Uzlaşma Yasası Nasıl Uygulanır? 

 

Uzlaştırma yasasının çıkması ve uygulanması aşaması tamamen kanunla belirlenmiştir. Uzlaşma yasası nasıl uygulanır konusunda da hükümler bellidir. Ceza mahkemesi tarafından görülen davada savcılık tarafından uzlaştırma hükümlerine uygunluğa bakılmaktadır. Yargılama sürecinde ceza davasının konusu olan suçun uzlaştırma kapsamında olduğuna savcılık karar verir ise prosedür CMK md. 254’e göre başlatılır. Mahkeme bir sonraki dava için uzun bir süre vererek bu sürecin işletilmesi için zaman ayrılmasını sağlar. Bu süreçte devreye uzlaştırma bürosu girer. Uzlaştırma bürosu her iki taraf görüşme için randevu verir. Yapılan görüşmelerde uzlaşma sağlanılması için çaba gösterilir. Uzlaşma sağlanırsa mahkeme süreci buna göre devam eder.

 

Uzlaşma Antlaşması Gerçekleşirse Ne Olur? 

 

Uzlaşma müzakeresinin başlatılması ile birlikte şayet anlaşma sağlanıp sağlanmamasına göre süreç farklı şekillerde işlemektedir. Uzlaşma antlaşması gerçekleşirse bu durumda süreç şu şekilde ilerleyecektir: Öncelikle Cumhuriyet savcısı tarafından uzlaşma dosyası incelenir. Dosyanın her iki tarafın özgür iradelerine dayandığına ve hukuka uygun olduğuna dair kararını verir. Savcılık kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verir. Ardından şüpheli hakkında kamu davası açılmasının ertelenmesine karar verilir.  Bu erteleme kararında zaman aşımı yoktur. Uzlaşma şartları yerine getirilmezse kamu davası açılabilir. Taraflar arasında uzlaşma sağlanması durumunda ilgili suç nedeniyle tazminat davası açılamaz. Daha önce açılmış bir tazminat davası varsa bu dava da düşmüş olur.

 

Uzlaşma Anlaşması Gerçekleşmezse Ne Olur? 

 

Cumhuriyet savcısı tarafından uzlaşma bürosuna gönderilen davalarda gerekli görüşmeler yapılması durumunda uzlaşma anlaşması gerçekleşmezse ne olur sorusu akla gelmektedir. Bu durumda davanın gidişatı yine mahkemelerde devam edecektir. Uzlaştırma bürosunun savcılığı tarafından bir iddianame hazırlanır. Bu iddianame ile birlikte bir kamu davası açılır ve önceki mahkeme kaldığı yerden devam ederek davayı görür.

Mahkeme uzlaşma bürosuna giden ve geri dönen dosyayı geri alır ve kaldığı yerden yargılamaya devam eder. Bu kovuşturma sırasında tarafların uzlaşmaya karar vermeleri kabul edilmeyecektir. Yani uzlaşma bürosunun arabuluculuğunda bu anlaşma sağlanamazsa yeniden uzlaşmaya imkan olmayacaktır. Dava mahkeme tarafından devam ettirilip sonlandırılacaktır.

 

Uzlaşma Kapsamına Giren Suç Listeleri

 

Uzlaştırma kapsamında suçlar, şikayete tabi olunan suçlar ve şikayete tabi olup olmasına bakılan suçlar olarak ayrılmaktadır. Uzlaşma kapsamında suçlar  aşağıda sıralanmıştır:

 

  • İcra ve iflas suçları
  • Hakaret suçu
  • Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu 
  • Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu 
  • Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu 
  • Kullanma hırsızlığı suçu 
  • Taksirli iflas suçu 
  • Kişilerin hatırasına hakaret suçu
  • Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu 
  • Karşılıksız yararlanma suçu
  • Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi verme
  • Mala zarar verme suçu Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu 
  • Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu 
  • İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu 
  • Hakkı olmayan yere tecavüz suçu 
  • Bedelsiz senedi kullanma suçu
  • Dolandırıcılıkta daha az cezayı gerektiren hal uzlaştırma kapsamındadır
  • Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu 
  • Hileli iflas suçu 
  • Bilgi vermeme suçu 

Bütün bu suçlar uzlaşma kapsamında olan suçlar olup mahkeme tarafında uzlaşma bürosuna gönderilmektedir. Bu büroda taraflar görüştürülür ve ortaya bir uzlaşma sağlanmaya çalışılır.

 

 

Av. Hüseyin Geylani

16 thoughts on “Uzlaşma Kapsamında Suçlar”

    1. Nitelikli dolandırıcılık suçu, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 158. maddesi kapsamında uzlaşma ile sonuçlanabilen suçlardan biridir. Ancak uzlaşma talebinin kabul edilmesi için belirli koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir. Uzlaşmanın kabul edilmesi halinde, ceza davası düşebilir veya ceza miktarında indirim yapılabilir. Ancak her durumda, mahkeme uzlaşmayı kabul etme veya reddetme hakkına sahiptir ve uzlaşma teklifi, sanığın suçunun niteliği ve koşullarına göre kabul edilmeyebilir.

  1. Kişisel verileri ele geçirme ve yayma suçunda uzlaşma hiç mi yoksa acabaa bir de şikayet geri çekilse de dosya devam eder mi geri dönüş yapar mısınız

Yorum bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir