Çalışan ile şirket arasında yapılan sözleşme işin yapısına ve işçilerin çalışma koşullarına göre değişiklik göstermektedir. Çalışan ile şirket arasında yapılan sözleşmenin temeli 2003 yılına kadar yürürlülükte bulunan 1475 sayılı İş Kanunu, içerisinde sözleşme bölümüydü. Ancak bu dönemdeki sözleşmenin tanımı ve kapsamı sınırlı olunca daha sonraki süreçte değiştirildi.
2000’li yıllarla birlikte yazılım ve bilişim sektörü gibi yeni nesil iş alanları karşımıza çıktığından, iş sözleşmelerinin de kapsamı genişletildi. 4857 sayılı İş Kanunu, değişen ve gelişen çalışma koşullarını daha da kapsayacak şekilde oluşturuldu. Böylece yarı zamanlı ve deneme süreli iş sözleşmeleri gibi yeni iş tanımları karşımıza çıkmaya başladı. Ayrıca çağrı üzerine sözleşmeyle takım sözleşmesi gibi yeni çalışan ile şirket arasında yapılan sözleşmeler hayatımıza girdi.
Çalışan ile şirket arasında yapılan sözleşme nedir?
Çalışanla işveren arasındaki iş ilişkisinin çerçevesini oluşturan sözleşmeye; çalışan ile şirket arasında yapılan sözleşme denir. 4857 İş Kanunu çerçevesinde oluşturulan iş sözleşmesi; işçinin iş tanımını ve işverenin de ücret ödeme taahhüdünü içermektedir. Bu sözleşme hem çalışanın hem de işveren haklarını güvence altına alan bir sözleşme olduğundan önemli bir sözleşmedir.
Şayet işin süresi en az 1 yıl ya da daha fazlaysa böyle durumlarda işin süresi yazılı olarak belgelendirilmelidir. Sözleşme yapılmadan işe alım durumu mevcutsa böyle durumlarda işveren, en az 2 aylık süre içerisinde iş sözleşmesini çalışanına iletmek durumundadır. Bu iş sözleşmesinde;
- Çalışma şartları
- Çalışma süreleri
- Çalışma süresinin kapsamı
- Ücretle birlikte diğer ödemeler
- Fesih durumunda uyulacak olan kurallar
- Ücretin ödeneceği dönem ya da dönemler
Yer almak durumundadır.
Çalışan ile şirket arasında yapılan sözleşme adı
Çalışanla şirket arasındaki yapılan sözleşme ‘’ İş Akdi’’ olarak tanımlanmaktadır. İşçi ve çalışan arasındaki iş ilişkisini belgelendiren sözleşmeye ‘’ Çalışan ile şirket arasında yapılan sözleşme’’ denir. Bu sözleşmede işin kapsamı ve iş için ödenecek ücretin miktarı gibi bilgiler yer almak durumundadır.
Şekil bakımından iş sözleşmesi, doğrudan kanuna tabi olmamakla birlikte bu sözleşme işin detaylarına dair kapsamlı bilgileri içermek durumundadır. Sözleşmede; işin niteliğinin ne olduğu; süresinin ne kadar olduğu ve kapsamının nasıl şekillendiğinde dair net bilgiler yer almak durumundadır. Bu kısımların tamamı 4857 İş Kanunu çerçevesine uygun olmak durumundadır.
Çalışan ile şirket arasında sözleşme örneği
4856 İş Kanunu kapsamında oluşturulan çalışan ile şirket arasında yapılan sözleşme örneği; geniş kapsamlı bilgileri içeriğinde barındırmak durumundadır. İş akdi olarak tanımlanan sözleşmede mutlaka tarafların isim ve soy isimleri ve unvanları yer almak durumundadır. İşveren ve çalışanın kimlik bilgilerinin de yer aldığı bu sözleşmede aynı zamanda işe başlama tarihiyle alınacak maaş miktarı gibi bilgiler de yer almalıdır.
Çalışanla şirket arasında yapılan sözleşme; çalışma yeri, maaşın alınacağı zaman, fazla mesai ile telafi çalışması gibi ek çalışma koşulları da bulunmalıdır. Bir de yemek ücretiyle taraflar arasındaki varsa diğer özel şartlar da iş akdinde yer almak durumundadır. Böylece sözleşmenin doğru bir şekilde oluşturulması mümkün olacaktır.
İlginizi Çekebilir: İşçi Mahkemesi Hakları Nelerdir?
Çalışan ile şirket arasında sözleşme türleri
İş akdi sözleşmeleri, farklı kriterlere uygun bir şekilde hazırlanmak durumundadır. Burada temel belirleyici kural; çalışma koşulları ve işin kapsamıdır. Özellikle iş sözleşmelerinin işin detaylarına göre oluşturulması gerekmektedir. Bu aşamada devreye çalışan ile şirket arasında sözleşme türleri karşımıza çıkmaktadır. Sözleşme türleri aşağıdaki seçeneklerden oluşmaktadır;
- Çağrı üzerine çalışma
- Deneme süreli çalışma
- Sürekli ya da süreksiz iş sözleşmeleri
- Kısmi ya da tam süreli iş sözleşmeleri
- Belirli yada belirsiz süreli iş sözleşmeleri
- Takım sözleşmesi ile oluşturulan iş sözleşmeleri
Çağrı üzerine çalışma şekli; kısmi süreli çalışma alanın bir alt kolu olarak karşımıza çıkmaktadır. İşverenin ihtiyaç duyması üzerine; işçiyi işe çağırdığı kısmi süreli iş sözleşmesine; çağrı üzerine çalışma denir. Farklı işverenler, işe alım süreci öncesinde işçiyi deneme sürecine tabi tutarlar. Böyle zamanlarda deme süreli çalışma şekli devreye girer. Ancak deneme süresi en fazla 2 aylık süreyi kapsayabilmektedir.
İş Kanununa göre yapılacak olan iş için söz edilen süre 30 günden daha azsa böyle durumlarda süreksiz iş sözleşmesi yapılmaktadır. Bu sözleşmede işte çalışan sayısı ve işin kaç günde tamamlanacağı gibi kriterler yer almaktadır. Part-Time olarak tanımlanan iş grupları; kısmi süreli iş sözleşmeleri kapsamında yer almaktadır. Bu şekilde çalışan işçiler; tam gün çalışan işçilere oranla daha az zamanlı bir şekilde çalışma hayatında yer alırlar.
Takım sözleşmesiyle oluşturulan iş sözleşmeleri; birden fazla çalışanın görevlendirileceği iş sözleşmelerdir. Buradaki takım kavramı; birden fazla işçinin bir araya gelerek; oluşturdukları ekiptir. Bu tür sözleşmelerde takım sözleşmesi yapılarak; işin tüm detayları açık bir şekilde beyan edilmek durumundadır. Takım sözleşmesiyle oluşturulan iş sözleşmelerinde sözleşme; geçerlilik üzerine değil; ispat şartıyla yapılmaktadır.
Çalışan ile şirket arasında belirli süreli sözleşme feshi
Çalışan ile şirket arasında yapılan sözleşme gündeme geldiği zaman süreli sözleşme gibi farklı sözleşme türleri karşımıza çıkar. Belirli süreli iş sözleşmesinin feshi; taraflardan birinin iş akdinde yer alan süre tamamlanmadan önce tek taraflı olarak bu sözleşmeyi sona erdirmesidir. Ancak fesih işleminin belirli kurallar çerçevesinde yapılması şarttır. Ancak bu sayede yasal olarak herhangi bir sorun yaşanılmadan fesih işlemi tamamlanabilir.
Belirli süreli iş sözleşmesi feshi; haklı nedenlerle yapılırsa; tazminat hakkı ortaya çıkmaz. Ancak taraflardan biri; haksız bir şekilde iş sözleşmesini feshederse, yasal olarak tazminat hakkı ortaya çıkar. İşveren işçiyi haksız bir şekilde işten çıkardığında işçinin aldığı aylık ücretin 4’te 1’i tazminat olarak ödenmek durumundadır. Bu durum işveren için de geçerlidir.
Çalışan ile şirket arasında part time sözleşme
Part-Time çalışma şekli; kısmi süreli çalışma sözleşmesi kapsamında yer almaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde; çalışanın normal haftalık çalışma süresine göre daha az bir zaman diliminde çalışıyor olması; Part-Time çalışma şeklinin kapsamına girmektedir. Bu tür çalışma şeklinde kısmi süreli iş sözleşmesi yapılmak durumundadır.
4857 sayılı İş Kanunu’nda tam zamanlı ve yarı zamanlı çalışanlar arasında bir ayrım yapılmazken; sadece çalışma koşulları birbirinden farklıdır. Bu da sözleşmede açıkça belirtilmek durumundadır. Part-Time çalışma süresi; tam gün çalışma süresine göre belirlenmektedir. Mesela; bir işyerinde tam gün çalışma süresi 45 saat ise; böyle zamanlarda Part-Time olarak çalışma süresi en fazla 30 saat olabilmektedir
Çalışan ile şirket arasında yapılan sözleşme gündeme geldiği zaman deneme süreli iş sözleşmesi gibi yeni nesil çalışma şekilleri karşımıza çıkmaktadır. Kimi sektörlerde işverenler işçi alımlarında deneme amaçlı olarak işçiyi bir süreliğine çalıştırmaktadır. Böyle durumlarda devreye deneme süreli iş sözleşmesi girmektedir.
Deneme süresindeki amaç; tarafların birbirini tanıması ve işçinin bu iş için uygunluğunun gözlenmesidir. Ancak deneme süreli çalışma şekli, en fazla 2 ay olabilir. Şayet toplu sözleşme varsa böyle durumlarda taraflar da anlaşma sağlarlarsa böyle durumlarda deneme süresi 4 aya kadar çıkabilmektedir.
Sonuç olarak; çalışan ile şirket arasında yapılan sözleşme hem işçinin hem de işverenin haklarını korumaktadır. Bundan dolayı çalışma hayatında yer alacak olanların; iş akdini yapmaları tavsiye edilmektedir. Burada yapılan sözleşmenin geçerli olabilmesi için mutlaka 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde oluşturulması şarttır!
İlginizi Çekebilir: Uzlaşma Kapsamında Suçlar Nelerdir
- Miras Paylaşımı Nedir? Geylani Hukuk Bürosu Aile Hukuku Rehberiniz - Ağustos 14, 2024
- Kardeşler Arası Miras Paylaşımı: Adil Çözümler – Geylani Hukuk Bürosu - Ağustos 5, 2024
- Özel Sektörde Çalışan Engellilerin Hakları 2024 Rehberi: Geylani Hukuk ve Arabuluculuk - Temmuz 21, 2024