Yıllık izin çalışanların en temel haklarından biri olarak kabul edilmektedir. Yıllık ücretli izin olarak da adlandırılan bu izin kanunla korunan bir haktır. İşverenin senelik izin hakkını çalışandan alması mümkün değildir. Çünkü bu izin çalışan kişinin yıl boyunca yapmış olduğu çalışmaların sonunda psikolojik olarak ve fiziksel olarak elde ettiği dinlenme hakkıdır. Yıllık izinleri işverenin çalışanlarına vermesi bir zorunluluktur.
Yıllık izin bir işyerinde en az 1 yıl çalışan işçilere ve çalışanlara verilen dinlenme amaçlı haktır. Bu izni işverenin verme sorumluluğu bulunmaktadır. İşçiler için ise ücretli senelik izin bir hak ve ihtiyaç olarak değerlendirilebilir. Bu sebeple her çalışanın bu konudaki haklarını bilmesi ve araması şarttır.
Yıllık İzin Ücreti Hesaplama
İzinlerde çalışan kişi dinlenir ve işyerine gelmez. İşyerine gelmeyen çalışanın maaşından kesinti bu süreçte yapılmaz. Bu izinlerde çalışan kişi dinlenir ve işyerine gelmez. İşyerine gelmeyen çalışanın maaşından kesinti yapılmaz. Bu sebeple bu izne ücretli yıllık izin de denilmektedir.
Çalışanın yıpranmasının önüne geçilmesinin amaçlandığı bu iznin kazanılabilmesi için öncelikle kişinin bir işyerinde en az 1 yıl çalışması şartı bulunmaktadır. İzin süresinin belirlenmesinde işçinin çalıştığı süreye ve işçinin yaşına bakılmaktadır. Bu nedenle çalışanın çalıştığı süre ve çalışanın yaşına göre izin süresini hesaplanmaktadır. Yıllık izin ücreti hesaplama denildiğinde ise kişinin bilgileri alınarak bu hesaplama yapılmaktadır. Kişinin işyerinde çalıştığı süreye bakılarak kaç günlük izin hakkı olduğu bulunur. Örneğin 35 yaşında bir çalışan 3 yıldır bir işyerinde çalışıyorsa bu kişinin senelik izin hakkı 14 gündür. Bu çalışanın aldığı brüt maaş ayın 30 gününe bölünmektedir. Çıkan rakam yıllık izin günü olan 14 ile çarpılarak yıllık izin ücreti bulunmaktadır. Ortaya çıkan rakamdan vergiler kesildiğinde kalan kısım net yıllık ücretidir.
Senelik İzin Kullanma Şartları
Çalışma hayatında yıpranmadan dolayı herkesin belli bir süre dinlenme hakkı bulunmaktadır. Bu dinlenme hakkında senelik izin denilmektedir. Senelik izin kullanma şartları hakkında bilgi sahibi olan çalışanlar bu haklarını düzenli olarak kullanmaya çalışacaktır. İş kanununa göre düzenlenen bu senelik izinler ile ilgili bilinmesi gereken en önemli nokta bu iznin en az 10 gün olarak kullanılabileceğidir. Yani işveren çalışanına 10 günden az senelik izin veremez.
Senelik izin kullanma şartları arasında bu iznin çalışan tarafından kullanılmasının istemesidir. Çalışan senelik izni kullanmak istemese bile işveren bu izni çalışanına vermek zorundadır. Senelik izinler belirlenirken çalışanın işyerinde çalıştığı süre göz önünde bulundurulmaktadır:
- 1-5 yıl arası çalışmış olanlar 14 gün kadar senelik izin hakkına sahip olmaktadır.
- 5-15 yıl arası çalışmış olanlar 20 gün senelik izin hakkı elde etmiştir.
- 15 yıl ve fazlası süre çalışmış olanlar 26 gün senelik izin hakkına sahip olmaktadır.
Senelik izinler bu süreler üzerinden işveren tarafından çalışanlarına kullandırılmaktadır.
Yıllık İzin Ücreti Zamanaşımı

Yıllık izin çalışan için bir hak olarak ifade edilmektedir. Senelik izin ücreti almaya hak kazanan biri için bu ücreti belli bir süre içinde talep etmesi gerekmektedir. Bu hakkın belli bir zamanda talep edilmemesi durumunda çalışan bu hakkı kaybedebilir.
Yıllık izin ücreti almak süresi kişinin çalıştığı yerdeki iş sözleşmesinin sona ermesi ile birlikte başlamaktadır. İş kanunu ile belirlenen bu başlangıç tarihi 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 146. maddesindeki 10 yıllık zamanaşımı süresine tabii olmaktadır. Bu sebeple çalışan işyerinden ayrıldığı tarihten itibaren 10 yıla kadar bu yıllık ücreti almak üzere başvuruda bulunabilmektedir.
Senelik İzin Hakları
Bir kişinin bir işyerinde çalışmaya başlaması ile birlikte o işyerinin kişi ile ilgili bazı hakları ve ödemeleri verme zorunluluğu doğmaktadır. İşyerinde deneme süresi dahil olmak üzere bir kişi 1 yıl çalışmış ise bu kişi yıllık izin hakkı kazanmıştır. Bu izin hakkını belirlenen sürelerde kullanma hakkı elde eden çalışan bu hakkın kullanmayı talep edebilir. İşveren de çalışanın bu hakkını vermek zorundadır.
Senelik İzin Kaç Gün?
Çalışanlar yoğun çalışma hayatına biraz ara vermek ve dinlenmek isterler. Bu hak onlara kanun tarafından da verilmektedir. senelik izin hakkı çalışan için 1 yıldan 5 yıla kadar çalışma süresi için 14 gün, 5 yıl ile 15 yıl arasında ise 20 gün senelik izin süresi verilmektedir. Çalışma süresi 15 yıldan fazla olan çalışanlar 26 güne kadar izin kullanma hakkı elde edebilmektedir.
Memurlar için Yıllık İzin Süreleri
Memur denildiğinde bilinmesi gereken ilk şey bu kişilerin devlet tarafından atamasının yapılıyor olmasıdır. Memur statüsünde olan kişilerin izin süreleri işçilerden farklı olmaktadır. Memurların izin süreleri şu şekilde olmaktadır:
- 1 yıl ile 10 yıl arasında çalışan devlet memurlarının yıllık izin süresi 20 gün
- 10 yıldan fazla çalışan devlet memurlarının ise yıllık izni 30 gündür
Memurlar için zorunlu durumlarda bu izinlere 2 günde yol izni eklenebilir. Öğretmenlerin yıllık izni yaz tatili dönemleridir. Öğretmenler tatil dönemlerinin dışında senelik izin kullanamazlar. Bunun yanında radyoaktif bölümlerde çalışan devlet memurlarının da senelik izinlerine ek olarak 30 gün olmak üzere sağlık izinleri bulunmaktadır. Devlette çalışan tüm memurların izin süreleri 657 sayılı kanun ile düzenlenmiştir. Memurların çalışma süreleri haftalık 40 saat olarak belirlenmiştir.
Özel Sektörde Senelik İzin
Özel bir kurumda çalışan kişilerin izinleri işçi statüsündeki yıllık izinler olarak hesaplanmaktadır. Bu çalışanların ücretli olarak kullandıkları izinler en az 10 gün şeklinde ayarlanmaktadır. Bunun yanında özel sektörde çalışıp ücretsiz izin kullanmak isteyenler için bu süre en fazla 3 ay olarak hesaplanmaktadır. 3 aylık ücretsiz izin dışında bu kişiler izin kullanma hakkında sahip değildir.
Özel sektörde çalışan ve senelik iznini kullanmayan kişiler bu kullanmadıkları yıllık izinlerini bir sonraki yıl kullanabilirler. Bu haklarının kullanılmaması durumunda yanması gibi kanuni bir hüküm bulunmamakla birlikte kullanılmayan sürenin bir sonraki yıla devredeceği konusunda da bir zorunluluk bulunmamaktadır. Kullanılmayan izinler bir sonraki yıl kullanılabilmektedir. Fakat bu izinlerin birkaç yıl devretmesi söz konusu değildir.
Kullanılmayan Yıllık İzin Seneye Devreder mi?
Kullanılmayan senelik izinlerin yanması konusundaki hükümler memurlar ve işçiler için ayrı ayrı değerlendirilmeli. Memurların kullanmadıkları izinler iki yılı bir arada kullanma şeklinde uygulanabilir. Kullanılmayan bir yıl önceki izinler ise yanmaktadır. Bu konuda karar memurun amiri tarafından verilmektedir.
İşçiler için ise kullanılmayan yıllık iznini işverenin de kabul etmesiyle bir sonraki yıl kullanabilir. Bunun yanında işçi senelik iznini kendisi kullanmamış ise işverenin bu senelik izni vermesi gibi bir zorunluluğu bulunmamaktadır. İşveren işlerin aksamaması için çalışanına izin vermemişse kullanılmayan yıllık izni işçisine verebilir. Böylece işçi iki yılın senelik iznini bir arada veya bölünmüş şekilde kullanabilir.
- Miras Paylaşımı Nedir? Geylani Hukuk Bürosu Aile Hukuku Rehberiniz - Ağustos 14, 2024
- Kardeşler Arası Miras Paylaşımı: Adil Çözümler – Geylani Hukuk Bürosu - Ağustos 5, 2024
- Özel Sektörde Çalışan Engellilerin Hakları 2024 Rehberi: Geylani Hukuk ve Arabuluculuk - Temmuz 21, 2024